مستشاران مالیه در دستگاه حکومت قاجار

حضور مستشاران در دوره قاجار با توجه به جنگ ها و درگیریهایی که حکومت قاجار با دولت روسیه داشت در قالب هیئتهای نظامی بود که از طرف دول اروپایی از جمله فرانسه و انگلیس به ایران رفت و آمد داشتند و قرار دادهایی را منعقد می کردند و تعهداتی را در قبال یکدیگر می پذیرفتند . اما از دوران ناصر الدین شاه به بعد برای سرو سامان دادن به وضعیت اقتصادی ناگزیر پای مستشاران مالی به ایران باز شد . این تحقیق بر آن است که نقش مستشاران مالی را در اقتصاد و سیاست ایران بررسی نماید و در نهایت دستاورد حضور مستشاران مالی بیگانه را در ایران عصر قاجار به تصویر بکشد و همچنین تاثیر مستشاران مالی را بر مناسبات اقتصادی ایران با دول اروپایی و آمریکایی تحلیل نماید .و علت جذب مستشار از دول بیطرف ( ایالات متحده آمریکا ) پس از دوره استبداد صغیر را ریشه یابی نماید .این پژوهش به شیوه توصیف و تحلیل رویدادها و مناسبات خارجی با رعایت سیر تاریخی در محدوده زمانی و ورود مستشاران نظامی و مالی از اوائل سلطنت قاجار تا سقوط این سلسله بر پایه ی اطلاعات گرد آوری شده از منابع و مآخذ شامل کتابهای تحلیلی و اسناد و خاطرات مجلس تنظیم شده است . این رساله در 4 فصل گرد آوری و تنظیم شده است و هر فصل شامل چند قسمت می باشد . فصل اول روابط اقتصادی ایران با اروپا در عصر 3 پادشاه نخست قاجاریه را بررسی می کند فصل دوم روابط اقتصادی ایران با دول اروپایی در عهد ناصری و حضور مستشاران اروپایی در ایران را به تصویر می کشد و فصل سوم علل تداوم و حضور مستشاران مالی در ایران در عصر مظفرالدین شاه و محمد علی شاه و احمد شاه و چگونگی حضور مستشاران آمریکایی در ایران را تحلیل می نماید ودر نهایت دستاورد حصور مستشاران مالی بیگانه در ایران را بررسی می کند . به طور کلی در جریان این پژوهش نتایج حضور مستشاران و تاثیر آنها بر مناسبات اقتصادی و سیاسی حکومت ایران ارزیابی شده است 0 شایان ذکر است که در این رساله نگارنده به این نتیجه رسیده است که هرگاه دولتمردان ایران عزم جدی در اداره کشور داشته اند نقش مستشاران نیز مفید بوده است و آن زمانی که حاکمان در رخوت و بیخبری به سر برده اند همان مستشاران توسط دول رقیب خریده شده و در واقع به عنوان یک دشمن برای منافع ایران وارد عمل شده اند 0